آنژیوگرافی یک روش تشخیصی است که از تصاویر اشعه ایکس برای جستجوی انسداد یا تنگی در رگ‌های خونی (شریان‌ها یا سیاهرگ‌ها) استفاده می‌کند. آنژیوگرافی به پزشک این امکان را می‌دهد تا نحوه گردش خون در رگ‌های خونی در مکان های خاص بدن شما را مشاهده کند. پزشکان از آنژیوگرافی قلب، گردن، کلیه ها، پاها یا سایر نواحی بدن برای تعیین منبع مشکل شریان یا ورید استفاده می‌کنند.

هنگامی که علائم انسداد یا تنگی عروق خونی دارید، ممکن است پزشک شما بخواهد آنژیوگرافی انجام دهد. آنژیوگرافی به پزشک شما کمک می‌کند تا منبع مشکل و میزان آسیب به رگ‌های خونی را درموارد زیر را تعیین کند.
بیماری عروق کرونر
بیماری شریان محیطی
آترواسکلروز
لخته شدن خون
آنوریسم

یک متخصص قلب مداخله‌ای، آنژیوگرافی به ویژه آنژیوگراف کرونر (قلب) را انجام می‌دهد. رادیولوژیست‌های مداخله‌ای و جراحان عروق نیز آنژیوگرافی شریان‌های محیطی را انجام می‌دهند. متخصصین مغز و اعصاب مداخله‌ای آنژیوگرافی مغزی را انجام می‌دهند. پزشکی که آنژیوگرافی را انجام می‌دهد می تواند تصاویر شما را مطالعه کرده و مشکل را شناسایی کند.

آنژیوگرافی شامل تزریق ماده حاجب (ماده رنگی) است که پزشک می تواند آن را با دستگاه اشعه ایکس ببیند. تصاویر روی صفحه نمایش نمایان شده و جریان خون و انسداد یا تنگی در رگ‌های خونی را نشان می‌دهند.

قبل از انجام آنژیوگرافی، ممکن است پزشک آزمایش خون درخواست کند تا میزان لخته شدن خون شما را تعیین کند و مطمئن شوند که کم‌خونی ندارید و کلیه‌های شما به خوبی کار می‌کنند.
بسته به احتمال بیماری و سابقه قبلی ممکن است پزشکتان برخی داروهای شما را قطع کند یا قطع نکند.
دستور احتمالی پزشک قبل از آنژیوگرافی:
- داروهای رقیق کننده خون مانند دی پیریدامول یا وارفارین را 72 ساعت قبل از تست و تا 24 ساعت پس از آن مصرف نکنید.
- پنج روز قبل از آنژیوگرافی کلوپیدوگرل مصرف نکنید (کسانی که اخیرا استنت گذاشته‌اند یا دچار سکته قلبی شده‌اند معمولا نباید قطع کنند).
- متفورمین را از روز قبل قطع نمایید.
- تمام داروهای دیگر را طبق معمول مصرف کنید.
همیشه قبل از قطع هر دارویی، به ویژه داروهای ضد پلاکت و ضد انعقاد فوق، با پزشک خود مشورت کنید.
اگر دیابت دارید، از پزشک خود راهنمایی بخواهید که در مورد مصرف انسولین ویا داروی ضد دیابت خوراکی شما را راهنمایی کند.
از نیمه شب قبل از آنژیوگرافی چیزی نخورید (معمولا مایعات تا 2 ساعت قبل از آنژی.گرافی منعی ندارند). به ویژه اگر در طول عمل، بیهوشی عمومی خواهید داشت، از نیمه شب چیزی نخورید یا ننوشید.

در روز آنژیوگرافی، شما باید:
جواهرات و سایر اشیای با ارزش خود را در خانه بگذارید.
محل آنژیوگرافی را شیو نمایید.
مطمئن شوید که ترتیبی داده اید که یک فرد بزرگسال شما را به خانه برساند.
فهرستی از داروها و آلرژی های خود را به همراه داشته باشید.
اگر دیابت دارید به همه پزشکان خود اطلاع دهید.
لباس بیمارستان را بپوشید و روی میز مخصوص اشعه ایکس دراز بکشید.
با پزشک خود صحبت کنید و دستورالعمل‌ها، سوالات و سابقه پزشکی خود را بررسی کنید.

در طی یک روش آنژیوگرافی، پزشک شما موارد زیر را انجام خواهد داد:
ناحیه ای که کاتتر وارد بدن می‌شود را بی حس می‌کند.
با یک سوزن به رگ خونی دسترسی پیدا می‌کند.
یک سیم نازک و مخصوص را از طریق سوزن رد می‌کند و وارد رگ می‌کند و سپس سوزن را خارج می‌کند در حالی که سیم مخصوص داخل رگ باقی می‌ماند.
یک لوله بلند و باریک به نام کاتتر را از روی سیم مخصوص داخل شریان (معمولاً در ناحیه کشاله ران) وارد می‌کند.
به آرامی و با احتیاط کاتتر را از طریق شریان عبور می‌دهد تا زمانی که نوک کاتتر به قسمتی از رگ خونی که می‌خواهد بررسی کند برسد.
مقدار کمی ماده حاجب را از طریق کاتتر به بخش عروق خونی تزریق می‌کند. این تزریق ممکن است باعث شود برای چند ثانیه احساس برافروختگی یا احساس دفع ادرار داشته باشید.
اشعه ایکس تابانده می‌شود.
پزشک حرکت ماده حاجب در رگ‌ها را روی مانیتور مشاهده می‌کند.
اگر پزشک انسدادی را بیابد، ممکن است فوراً آن را با آنژیوپلاستی درمان کند. در این روش از یک بالون کوچک برای باز کردن انسداد شریان استفاده می‌شود.
اگر آنژیوپلاستی، منفذ کافی برای عبور خون ایجاد نکند، ممکن است به استنت نیاز داشته باشید. استنت لوله فلزی کوچکی است که در رگ خونی قرار داده می‌شود تا آن را باز نگه دارد.
درمان دیگر انسداد شریان، جراحی بای پس است که راهی برای دور زدن انسداد شما ایجاد می‌کند.

پزشک یا تکنسین کاتتر را بیرون می‌آورد و ناحیه‌ای از پوست که سوراخ شده است را، پانسمان می‌کند. آنها برای توقف یا جلوگیری از خونریزی، حداقل به مدت 15 دقیقه روی ناحیه فشار می آورند.
اگر کاتتر از طریق پا وارد شده باشد، باید چهار تا شش ساعت در رختخواب استراحت کنید تا محل برش شما کمتر خونریزی کند.
پزشک یا پرستار، قبل از رفتن به خانه، شما را ارزیابی می‌کند و دستورالعمل‌های خانه را با شما در میان می‌گذارد.
حتی اگر آنژیوپلاستی و استنت گذاری داشته باشید، معمولا همان روزی که عمل آنژیوگرافی انجام می‌شود به مرخص می‌شوید. از آنجایی که بیهوشی یا داروی خواب آور دریافت کرده‌اید، به کسی نیاز دارید که شما را به خانه برساند.
پس از رسیدن به خانه، تا دو روز آینده چیز سنگین‌تر از 5 کیلو بلند نکنید یا خم نشوید. تا از خونریزی جلوگیری شود.
یک فرد بزرگسال باید یک شب بعد از عمل در کنار شما بماند. برخی از افراد ممکن است برای بهبود آنژیوگرافی نیاز به سپری کردن شب در بیمارستان داشته باشند.
اگر دیابت دارید، تا 48 ساعت پس از تست از متفورمین (گلوکوفاژ) استفاده نکنید. این امر خطر عوارض کلیوی را کاهش می‌دهد.

خطرات آنژیوگرافی کم است. با این حال، ممکن است در ناحیه‌ انجام آنژیوگرافی، عوارضی ایجاد شود. عوارض آنژیوگرافی در کمتر از 1 درصد موارد رخ می‌دهد.
خطرات عمل آنژیوگرافی معمولاً شامل محل ورود کاتتر آنژیوگرافی می‌شود و شامل موارد زیر است:
- کبودی، شایع است و در عرض یک تا سه هفته از بین می روند.
- خون‌ریزی
- عفونت
- درد
- عوارض کلیوی
- واکنش آلرژیک (حساسیت) به ماده کنتراست (حاجب)
- آسیب به عروق خونی
- انسداد رگ خونی که می تواند باعث حمله قلبی یا سکته شود (به ندرت)
- نشت رگ خونی (به ندرت)